l کم خونی کودکان + مهم‌ترین علائم، خطرات و راهکارهای تشخیص آن
×
کم خونی کودکان + مهم‌ترین علائم، خطرات و راهکارهای تشخیص آن

کم خونی کودکان + مهم‌ترین علائم، خطرات و راهکارهای تشخیص آن

  • تاریخ انتشار: 03 مرداد 1404
  • نویسنده: هانیه عرب
  • 0 دیدگاه

کم‌ خونی کودکان یکی از عارضه‌های متداول تغذیه‌ای محسوب می‌شود که در سال‌های ابتدایی زندگی می‌تواند به شدت بر رشد کودک شما تاثیر داشته باشد. این عارضه ممکن است در راستای کمبود آهن یا سایر مواد مغذی ضروری در بدن کودک بروز نماید. شناسایی به موقع کم‌ خونی در کودکان و شروع درمان مناسب می‌تواند از بروز مشکلات بلندمدت جلوگیری نموده و سلامت کودک را در طولانی‌مدت تضمین نماید. در این مقاله قصد داریم به بررسی علل، علائم، راه‌های تشخیص و روش‌های بهبود کم‌ خونی در کودکان خواهیم پرداخت تا بتوانید با اطلاعات صحیح این مشکل را مدیریت نموده و از سلامت کودک خود مراقبت نمایید.

آنچه در این مقاله میخوانیم


کم خونی چیست؟

چرا کم خونی در کودکان مهم است؟

مهم‌ترین علائم کم خونی کودکان

دلایل شایع کم خونی در کودکان

کم‌خونی در نوزادان و شیرخواران

کم خونی کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

راهکارهای بهبود کم خونی کودکان

روش‌های پیشگیری از کم خونی در کودکان

سخن پایانی

سوالات پرتکرار درباره کم‌خونی کودکان


کم خونی چیست؟

کم‌ خونی زمانی بوجود می‌آید که تعداد گلبول‌های قرمز یا میزان هموگلوبین خون کودک کمتر از حد و میزان نرمال باشد. شایان به ذکر است که هموگلوبین پروتئینی است که وظیفه حمل اکسیژن به سلول‌ها و بافت‌های مختلف بدن را بر عهده دارد. کاهش سطح هموگلوبین موجب کاهش میزان اکسیژن‌رسانی به اعضای حیاتی بدن می‌شود و در نهایت، عملکرد طبیعی آن‌ها مختل می‌گردد. در واقع، این اختلال می‌تواند اثرات منفی بر روی سلامت عمومی کودک بگذارد و رشد و توسعه او را با چالش‌های جدی مواجه نماید.

 

کم خونی چیست؟

چرا کم خونی در کودکان مهم است؟

کم‌خونی می‌تواند اثرات بسیار متعددی در سلامت کودکان داشته باشد:

  • تاثیر بر رشد مغز و یادگیری: کم‌خونی می‌تواند منجر به بروز عوارضی از ضعف حافظه، کاهش تمرکز و اختلالات در عملکرد شناختی کودک شود. 
  • خستگی و بی‌حالی مزمن: کاهش سطح هموگلوبین موجب کاهش سطح انرژی و ضعف عمومی کودک می‌شود. کودک ممکن است از فعالیت‌های فیزیکی و بازی‌های معمول خود بی‌میل شود و دائماً احساس خستگی و بی‌حالی نماید.
  • تاخیر در رشد جسمی: کودکان مبتلا به کم‌خونی ممکن است در وزن‌گیری و قد کشیدن به طور طبیعی دچار مشکل شوند. این وضعیت می‌تواند بر رشد فیزیکی کودک تاثیرات منفی گذاشته و او را از همسالان خود عقب‌تر بیندازد.
  • اختلال در سیستم ایمنی بدن: کم‌خونی می‌تواند موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن کودک شود. در نهایت، کودک بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌ها قرار داشته و قادر به مبارزه با میکروب‌ها به‌طور موثر نخواهد بود.


مهم‌ترین علائم کم خونی کودکان

تشخیص به‌موقع کم‌خونی در کودکان می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. آگاهی از علائم شایع این بیماری می‌تواند به پدران و مادران کمک کند تا در صورت بروز هرگونه تغییر در وضعیت سلامت کودک، سریع‌تر اقدام کنند. برخی از رایج‌ترین علائم کم‌خونی در کودکان عبارتند از:

تند شدن ضربان قلب

عدم تمرکز در مدرسه

تغییرات خلقی در کودک

بی‌حالی و خستگی زودرس

سرگیجه یا احساس ضعف

رنگ‌پریدگی پوست و لب‌ها

تحریک‌پذیری و گریه‌های بی‌دلیل

احساس سردی در دست‌ها و پاها

کاهش اشتها و تمایل نداشتن به خوردن غذا

کاهش گردش خون و اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها

کاهش سطح هموگلوبین و کمبود اکسیژن در مغز



دلایل شایع کم خونی در کودکان

یکی از شایع‌ترین علل اصلی کم‌خونی در کودکان، کمبود آهن خواهد بود. آهن نقش اساسی در ساخت هموگلوبین دارد، که مسئول حمل اکسیژن به سلول‌ها و بافت‌ها است. زمانی که بدن کودک با کمبود آهن مواجه می‌شود، تولید هموگلوبین کاهش می‌یابد و این امر منجر به کم‌خونی می‌شود.

دلایل فقر آهن در کودکان عبارتند از:

خونریزی مزمن

اختلالات ژنتیکی

انگل‌های روده‌ای 

بیماری‌های مزمن

مصرف زیاد شیر گاو

تالاسمی و کم‌خونی داسی‌

رشد سریع و نیاز به آهن بیشتر

کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک

مصرف غذاهای فرآوری‌شده و فاقد آهن

 

دلایل شایع کم خونی در کودکان

کم‌خونی در نوزادان و شیرخواران

نوزادان و شیرخواران نیز ممکن است به کم‌خونی مبتلا شوند. برخی از علل رایج کم‌خونی در این گروه سنی عبارتند از:

  • زایمان زودرس: نوزادان زودرس ممکن است در راستای ذخایر کم آهن در بدن خود دچار کم‌خونی شوند.
  • وزن کم هنگام تولد: نوزادانی که با وزن کم به دنیا می‌آیند، ممکن است ذخایر آهن کافی نداشته و به کم‌خونی مبتلا شوند.
  • شروع دیرهنگام غذاهای کمکی: شروع دیرهنگام غذاهای کمکی غنی از آهن نیز می‌تواند منجر به کمبود آهن و کم‌خونی در شیرخواران گردد.
  • عدم دریافت آهن کافی از شیر مادر: در صورتی که مادر تغذیه کافی با آهن را به کودک خود ندهد یا شیر مادر از نظر آهن به طور کامل غنی نباشد، کم‌خونی ممکن است ایجاد گردد.

این مقاله را از دست ندهید: زنجبیل برای سلامتی بدن ما چه فوایدی دارد؟



کم خونی کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

به منظور تشخیص کم‌خونی در کودکان، پزشک متخصص در اغلب موارد مجموعه‌ای از آزمایش‌های خون را تجویز می‌نماید تا علت دقیق بیماری شناسایی شود. برخی از این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:

  • بررسی ویتامین B12 و اسید فولیک

کمبود این نوع از ویتامین‌ها در بدن می‌تواند منجر به بروز کم‌خونی مگالوبلاستیک شود. بررسی این ویتامین‌ها جهت تشخیص کم‌خونی در راستای کمبود مواد مغذی ضروری خواهد بود.

  • CBC (شمارش کامل سلول‌های خونی)

انجام این آزمایش به بررسی سطح هموگلوبین، تعداد گلبول‌های قرمز و همچنین هماتوکریت می‌پردازد. در واقع، کاهش تعداد گلبول‌های قرمز یا سطح هموگلوبین در بدن می‌تواند نشانه‌ای از کم‌خونی باشد.

  • اندازه‌گیری سطح فریتین، آهن سرم و TIBC

این آزمایش‌ها به تعیین سطح آهن در بدن کمک می‌نمایند. فریتین نشان‌دهنده ذخایر آهن در بدن است، آهن سرم میزان آهن موجود در خون را بررسی نموده و TIBC (ظرفیت اتصال آهن به ترانسفرین) حاکی از توانایی خون جهت حمل آهن خواهد بود.

  • در موارد مشکوک

در صورتی که علت اصلی بروز کم‌خونی مشخص نگردد یا احتمال اختلالات خاص وجود داشته باشد، متخصص ممکن است آزمایش‌های تکمیلی نظیر آزمایش مغز استخوان یا بررسی ژنتیکی را تجویز نماید. آزمایش مغز استخوان برای بررسی تولید گلبول‌های قرمز و تشخیص بیماری‌های خونی خاص مانند تالاسمی یا کم‌خونی داسی‌شکل مفید است.



راهکارهای بهبود کم خونی کودکان

  • بهبود بیماری زمینه‌ای: در صورتی که کم‌خونی کودک شما ناشی از بیماری زمینه‌ای و ژنتیکی باشد، درمان آن بیماری اولویت خواهد داشت.
  • رفع کمبود ویتامین‌ها: در صورت کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک، مکمل‌های مخصوص تجویز می‌شود.
  • تغذیه مناسب: منابع غذایی غنی از آهن شامل گوشت قرمز، جگر، عدس، تخم مرغ، مرغ، ماهی، لوبیا، اسفناج و غلات غنی‌شده با آهن هستند.
  • مصرف مکمل آهن: شایع‌ترین و بهترین روش بهبودی کم‌خونی فقر آهن، مصرف قطره یا شربت آهن بوذه که در اغلب موارد به مدت زمان سه ماه توصیه می‌شود. به منظور کمک به جذب بهتر، میبایست با معده خالی و همراه ویتامین C مصرف شود و از مصرف همزمان با شیر و لبنیات خودداری گردد.

 

روش‌های پیشگیری از کم خونی در کودکان

روش‌های پیشگیری از کم خونی در کودکان

  • تغذیه مناسب از 6 ماهگی همراه با آهن مکمل

از شش ماهگی، غذای کمکی همراه با مکمل آهن میبایست به کودک داده شود.

  • پرهیز از مصرف بیش از حد شیر گاو در کودکان زیر یک سال

مصرف بیش از حد شیر گاو می‌تواند جذب آهن را مختل نماید؛ در نهایت، در این سن باید محدود شود.

  • انجام غربالگری کم‌خونی در سنین 8 تا 12 ماهگی

غربالگری کم‌خونی در این سنین جهت شناسایی زودهنگام کم‌خونی ضروری است.

  • استفاده از غذاهای غنی از آهن و ویتامین C

به منظور بهبود جذب آهن، مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت و سبزیجات برگ سبز همراه با منابع ویتامین C مانند مرکبات توصیه می‌شود.


سخن پایانی

در نهایت، همانطور که گفته شد، کم‌ خونی در کودکان یکی از مشکلات رایجی در بشمار می‌رود که اگرچه قابل پیشگیری و درمان بوده، اما می‌تواند تاثیرات منفی جدی بر سلامت کودک داشته باشد. پدران و مادران با شناخت نشانه‌های ناشی از این بیماری، رعایت رژیم غذایی مناسب، استفاده از مکمل‌های آهن و ویتامین‌های ضروری در کنار پیگیری منظم با پزشک می‌توانند از بروز عوارض جدی آن تا حد زیادی جلوگیری کنند. در صورتی که متوجه علائم کم‌خونی در کودک خود شدید، بهتر است به سرعت به پزشک مراجعه نموده و از انجام درمان‌های خودسرانه اجتناب نمایید.


سوالات پرتکرار درباره کم‌خونی کودکان

1. آیا کم‌خونی می‌تواند باعث کاهش تمرکز در کودک شود؟

بله، کمبود اکسیژن‌رسانی به مغز می‌تواند منجر به کاهش تمرکز، ضعف حافظه و افت تحصیلی در کودک شود.

2. کم‌خونی در کودکان چند وقت طول می‌کشد دبهبود یابد؟

بسته به شدت بیماری ممکن است بین 2 تا 6 ماه طول بکشد و نیاز به پیگیری منظم خواهد داشت.

3. چه زمانی باید کودک را نزد پزشک ببریم؟

در صورتی که علائمی نظیر بی‌حالی، رنگ‌پریدگی، کاهش اشتها و ضعف عمومی مشاهده نمودید، بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.

4. آیا استفاده از قطره آهن دندان کودک را خراب می‌کند؟

قطره آهن ممکن است منجر به تیرگی موقت دندان‌ها شود، اما این تیرگی دائمی نیست و به مینای دندان آسیب نمی‌زند.

 

منابع: 

PubMed: Iron deficiency and child development

Mayo Clinic: Iron deficiency in children

دیدگاه ها (0)

دیدگاه خود را بنویسید

لطفا برای ثبت دیدگاه ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید - ورود به حساب کاربری

سبد خرید

    سبد خرید خالی است

حساب کاربری

فراموشی رمز عبور؟
تا به حال عضو نشده اید؟