l
کم خونی کودکان یکی از عارضههای متداول تغذیهای محسوب میشود که در سالهای ابتدایی زندگی میتواند به شدت بر رشد کودک شما تاثیر داشته باشد. این عارضه ممکن است در راستای کمبود آهن یا سایر مواد مغذی ضروری در بدن کودک بروز نماید. شناسایی به موقع کم خونی در کودکان و شروع درمان مناسب میتواند از بروز مشکلات بلندمدت جلوگیری نموده و سلامت کودک را در طولانیمدت تضمین نماید. در این مقاله قصد داریم به بررسی علل، علائم، راههای تشخیص و روشهای بهبود کم خونی در کودکان خواهیم پرداخت تا بتوانید با اطلاعات صحیح این مشکل را مدیریت نموده و از سلامت کودک خود مراقبت نمایید.
کم خونی چیست؟
چرا کم خونی در کودکان مهم است؟
مهمترین علائم کم خونی کودکان
دلایل شایع کم خونی در کودکان
کمخونی در نوزادان و شیرخواران
کم خونی کودکان چگونه تشخیص داده میشود؟
راهکارهای بهبود کم خونی کودکان
روشهای پیشگیری از کم خونی در کودکان
سخن پایانی
سوالات پرتکرار درباره کمخونی کودکان
کم خونی زمانی بوجود میآید که تعداد گلبولهای قرمز یا میزان هموگلوبین خون کودک کمتر از حد و میزان نرمال باشد. شایان به ذکر است که هموگلوبین پروتئینی است که وظیفه حمل اکسیژن به سلولها و بافتهای مختلف بدن را بر عهده دارد. کاهش سطح هموگلوبین موجب کاهش میزان اکسیژنرسانی به اعضای حیاتی بدن میشود و در نهایت، عملکرد طبیعی آنها مختل میگردد. در واقع، این اختلال میتواند اثرات منفی بر روی سلامت عمومی کودک بگذارد و رشد و توسعه او را با چالشهای جدی مواجه نماید.
کمخونی میتواند اثرات بسیار متعددی در سلامت کودکان داشته باشد:
تشخیص بهموقع کمخونی در کودکان میتواند از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری کند. آگاهی از علائم شایع این بیماری میتواند به پدران و مادران کمک کند تا در صورت بروز هرگونه تغییر در وضعیت سلامت کودک، سریعتر اقدام کنند. برخی از رایجترین علائم کمخونی در کودکان عبارتند از:
تند شدن ضربان قلب
عدم تمرکز در مدرسه
تغییرات خلقی در کودک
بیحالی و خستگی زودرس
سرگیجه یا احساس ضعف
رنگپریدگی پوست و لبها
تحریکپذیری و گریههای بیدلیل
احساس سردی در دستها و پاها
کاهش اشتها و تمایل نداشتن به خوردن غذا
کاهش گردش خون و اکسیژنرسانی به اندامها
کاهش سطح هموگلوبین و کمبود اکسیژن در مغز
یکی از شایعترین علل اصلی کمخونی در کودکان، کمبود آهن خواهد بود. آهن نقش اساسی در ساخت هموگلوبین دارد، که مسئول حمل اکسیژن به سلولها و بافتها است. زمانی که بدن کودک با کمبود آهن مواجه میشود، تولید هموگلوبین کاهش مییابد و این امر منجر به کمخونی میشود.
دلایل فقر آهن در کودکان عبارتند از:
خونریزی مزمن
اختلالات ژنتیکی
انگلهای رودهای
بیماریهای مزمن
مصرف زیاد شیر گاو
تالاسمی و کمخونی داسی
رشد سریع و نیاز به آهن بیشتر
کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک
مصرف غذاهای فرآوریشده و فاقد آهن
نوزادان و شیرخواران نیز ممکن است به کمخونی مبتلا شوند. برخی از علل رایج کمخونی در این گروه سنی عبارتند از:
این مقاله را از دست ندهید: زنجبیل برای سلامتی بدن ما چه فوایدی دارد؟
به منظور تشخیص کمخونی در کودکان، پزشک متخصص در اغلب موارد مجموعهای از آزمایشهای خون را تجویز مینماید تا علت دقیق بیماری شناسایی شود. برخی از این آزمایشها شامل موارد زیر است:
کمبود این نوع از ویتامینها در بدن میتواند منجر به بروز کمخونی مگالوبلاستیک شود. بررسی این ویتامینها جهت تشخیص کمخونی در راستای کمبود مواد مغذی ضروری خواهد بود.
انجام این آزمایش به بررسی سطح هموگلوبین، تعداد گلبولهای قرمز و همچنین هماتوکریت میپردازد. در واقع، کاهش تعداد گلبولهای قرمز یا سطح هموگلوبین در بدن میتواند نشانهای از کمخونی باشد.
این آزمایشها به تعیین سطح آهن در بدن کمک مینمایند. فریتین نشاندهنده ذخایر آهن در بدن است، آهن سرم میزان آهن موجود در خون را بررسی نموده و TIBC (ظرفیت اتصال آهن به ترانسفرین) حاکی از توانایی خون جهت حمل آهن خواهد بود.
در صورتی که علت اصلی بروز کمخونی مشخص نگردد یا احتمال اختلالات خاص وجود داشته باشد، متخصص ممکن است آزمایشهای تکمیلی نظیر آزمایش مغز استخوان یا بررسی ژنتیکی را تجویز نماید. آزمایش مغز استخوان برای بررسی تولید گلبولهای قرمز و تشخیص بیماریهای خونی خاص مانند تالاسمی یا کمخونی داسیشکل مفید است.
از شش ماهگی، غذای کمکی همراه با مکمل آهن میبایست به کودک داده شود.
مصرف بیش از حد شیر گاو میتواند جذب آهن را مختل نماید؛ در نهایت، در این سن باید محدود شود.
غربالگری کمخونی در این سنین جهت شناسایی زودهنگام کمخونی ضروری است.
به منظور بهبود جذب آهن، مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت و سبزیجات برگ سبز همراه با منابع ویتامین C مانند مرکبات توصیه میشود.
در نهایت، همانطور که گفته شد، کم خونی در کودکان یکی از مشکلات رایجی در بشمار میرود که اگرچه قابل پیشگیری و درمان بوده، اما میتواند تاثیرات منفی جدی بر سلامت کودک داشته باشد. پدران و مادران با شناخت نشانههای ناشی از این بیماری، رعایت رژیم غذایی مناسب، استفاده از مکملهای آهن و ویتامینهای ضروری در کنار پیگیری منظم با پزشک میتوانند از بروز عوارض جدی آن تا حد زیادی جلوگیری کنند. در صورتی که متوجه علائم کمخونی در کودک خود شدید، بهتر است به سرعت به پزشک مراجعه نموده و از انجام درمانهای خودسرانه اجتناب نمایید.
1. آیا کمخونی میتواند باعث کاهش تمرکز در کودک شود؟
بله، کمبود اکسیژنرسانی به مغز میتواند منجر به کاهش تمرکز، ضعف حافظه و افت تحصیلی در کودک شود.
2. کمخونی در کودکان چند وقت طول میکشد دبهبود یابد؟
بسته به شدت بیماری ممکن است بین 2 تا 6 ماه طول بکشد و نیاز به پیگیری منظم خواهد داشت.
3. چه زمانی باید کودک را نزد پزشک ببریم؟
در صورتی که علائمی نظیر بیحالی، رنگپریدگی، کاهش اشتها و ضعف عمومی مشاهده نمودید، بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
4. آیا استفاده از قطره آهن دندان کودک را خراب میکند؟
قطره آهن ممکن است منجر به تیرگی موقت دندانها شود، اما این تیرگی دائمی نیست و به مینای دندان آسیب نمیزند.
منابع: