l
تبخال چشمی (Ocular Herpes) یک عارضه ویروسی و نسبتا شایع در طیف وسیعی از بیماریهای مربوط به حوزه چشم پزشکی است. آگاهی از روشهای بهبود تبخال چشمی و جلوگیری از کاهش بینایی اهمیت بسیار زیادی داشته و مانع از پیشروی و گسترش عارضه ایجاد شده خواهد بود. توصیه می شود در صورت مشاهده هر یک از علائم مربوط به تبخال چشمی، سریعا به چشم پزشک مراجعه نموده و از بروز عوارض ناشی از این عارضه پیشگیری نمایید. به منظور آشنایی بیشتر با علائم و عوارض تبخال چشمی و جلوگیری از کاهش بینایی با ما همراه باشید.
• تبخال چشمی چیست؟
• علائم تبخال چشمی چیست؟
• دلایل ایجاد کننده تبخال چشمی چیست
• چه کسانی با عفونت تبخال چشمی مواجه می شوند ؟
• انواع تبخال های چشمی
• روشهای بهبود عفونت تبخال چشمی
• تفاوت تبخال چشم و گل مژه
• ایا تبخال چشمی باعث درد میشود؟
• تبخال چشمی چند روز طول میکشد؟
• عوارض تبخال چشمی کدامند؟
• کدام قسمتهای چشم بیشتر در معرض تبخال قرار میگیرند؟
• اهمیت مراجعه سریع به پزشک در تبخال چشمی
• راه پیشگیری از عود مجدد تبخالچشمی چیست؟
• آیا تبخال چشمی خطرناک است؟
تبخال چشمی مانند سایر تبخال های لب و یا بینی به دنبال حمله ویروس هرپس سیمپلکس به بدن فرد ایجاد شده و تا مدت ها در بدن انسان به شکل غیر فعال باقی خواهد ماند. معمولا تبخال چشمی با علائم و عوارض پیش از بیماری مانند احساس درد، سوزش، خارش و تاری دید بروز نموده و در صورت نادیده گرفته شدن منجر به ایجاد عوارض خطرناک و جبران ناپذیری در قرنیه، میزان بینایی و سلامت چشمها خواهد شد.
• احساس خارش آزاردهنده
• تورم خفیف تا شدید در اطراف پلکها
• حساسیت به نور به ویژه نور مصنوعی
• آبریزش و ترشحات غیرطبیعی از مجرای چشم
• احساس درد و سوزش پیش از بروز کامل تبخال
• سرخی و التهاب در اطراف چشم به ویژه پلک پایین
• ایجاد لکه های نقطهای و قرمز رنگ در نواحی اطراف چشم
علت اصلی تبخال چشم، عفونت ویروسی هرپس سیمپلکس است. این ویروس میتواند از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا اشیای آلوده به چشم منتقل گردد.
عوامل تشدیدکننده این بیماری عبارتند از:
• استرس: استرس باعث فعال شدن ویروس نهفته میشود.
• آفتاب سوختگی: نور خورشید میتواند ویروس را تحریک کند.
• جراحی و تروما: هرگونه آسیب به ناحیه صورت یا چشم خطر ابتلا را افزایش میدهد.
• ابتلا به بیماری های ویروسی: معمولا تبخال چشم و حتی لب، در جریان بیماری های تب دار و سرماخوردگیهای شدید فعال میشود.
به طور معمول بیشتر افراد در کودکی با ویروس تبخال نوع یک مواجه می شوند که خفیف بوده و فرد دچار گلودرد یا زخم دهان خواهد شد. این ویروس به صورت نهفته در بدن باقی مانده و در شرایط به خصوصی همچون تب، استرس، نور شدید و مستقیم خورشید، تغییرات هورمونی، گرما، ضربه و حتی مصرف برخی از دارو های خاص فعال خواهد شد.
همانطور که پیشتر نیز گفته شد تبخال چشمی به دنبال ورود یک ویروس ایجاد شده و طیف گستردهای از عوارض را در افراد مبتلا خواهد نمود. انواع تبخال چشمی عبارتاند از:
این نوع از تبخال چشمی نسبت به انواع دیگر خطرناک تر بوده و به دلیل نفوذ عفونت به لایههای عمیقتر قرنیه منجر به ایجاد زخم، کاهش بینایی و نابینایی مطلق خواهد شد.
شایعترین نوع تبخال چشمی کراتیت هرپس است. متاسفانه این نوع از تبخال چشمی در مراحل پیشرفته و درمان نشده منجر به عفونت قرنیه و گسترش بیماری خواهد شد. معمولا در این نوع از تبخال های چشمی تلاش به پزشک پیشگیری و ممانعت از گسترش عفونت ایجاد شده در لایه های زیرین قرنیه و بروز آسیبهای جدی به این ناحیه خواهد بود. از این رو آگاهی از درمان تبخال چشمی و جلوگیری از کاهش بینایی اهمیت بسیار زیادی داشته و از بروز عفونت های ثانویه ممانعت خواهد نمود.
این نوع از تبخال چشمی به نواحی پشت چشم نیز منتقل شده و در صورت بی توجهی و عدم مدیریت، منجر به بروز تبخال شبکیه خواهد شد. این نوع از تبخال چشمی به دلیل قابلیت گسترش به بخشهای مهم طرح چشم مانند شبکیه از انواع خطرناک این عارضه بوده و احتیاج به درمانهای ضروری خواهد داشت.
مدیریت و کنترل این بیماری بسته به شدت آن متفاوت است:
• عفونت چشمی اولیه ناشی از این ویروس معمولا با استفاده از قطرهها و پمادهای چشمی و گاهی داروهای ضد ویروسی خوراکی درمان می شود. همچنین ممکن است چشم پزشک نواحی آسیب دیده را توسط یک اپلیکاتور (وسیله ای شبیه گوش پاک کنهای معمولی) که انتهای آن با کتان پوشانده شده از روی چشم بردارد.
• بروز مکرر عفونت چشمی Herpes سبب میشود قرنیه (که بافتی شفاف است) شبیه شیشه ای مه گرفته شود، در چنین شرایطی برای بهبود دید و برطرف کردن اسکار باقی مانده از این عفونت، ممکن است به پیوند قرنیه هم نیاز باشد.
• در صورتی که عفونت لایه های عمقی قرنیه را هم گرفتار کرده باشد، چشم پزشک علاوه بر موارد بالا از قطرههای کورتیکواستروئیدی(کورتون) نیز استفاده میکند تا التهاب کاهش یابد. به خاطر داشته باشید استفاده از قطرههای کورتیکواستروئیدی باید با نظارت دقیق پزشک صورت گیرد در غیر این صورت آسیب های جدی به چشم وارد میکند.
تبخال چشمی و گل مژه، هر دو بیماری چشمی هستند اما باهم فرق میکنند.
• همراه با سوزش، خارش، قرمزی و التهاب چشم است.
• ناشی از عفونت ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 است.
• در موارد شدید، ممکن است به قرنیه چشم نیز آسیب برساند.
• باعث ایجاد ضایعات پوستی تبخال-مانند در پلکها و اطراف چشم میشود.
• باعث تورم، قرمزی و درد در محل مژهها میشود.
• ناشی از عفونت باکتریایی در مجرای غدد پلکی است.
• معمولا به شکل تورم کوچک در لبه پلک ظاهر میشود.
• در اغلب موارد، فقط پلک درگیر است و عوارضی برای چشم ندارد.
تبخال چشمی معمولا باعث ایجاد درد در چشم میشود. این درد میتواند به صورت احساس سوزش در پلک و اطراف چشم، درد هنگام باز و بسته کردن پلکها، حساسیت به نور و درد ناشی از التهاب قرنیه باشد. شدت این دردها با پیشرفت بیماری و ایجاد ضایعات در پلکها و قرنیه افزایش مییابد. درمان صحیح و بهموقع با داروهای ضدویروسی میتواند به کاهش این دردها کمک کند.
مدت زمان بهبودی تبخال چشمی معمولا 2 تا 3 هفته است. اما این مدت بسته به شدت عفونت و پاسخ فرد به درمان متغیر است:
• در موارد خفیف، علائم ظرف 7-10 روز برطرف میشوند.
• در موارد متوسط، بهبودی کامل ممکن است تا 2-3 هفته طول بکشد.
• در موارد شدید، با وجود درمان مناسب، بهبودی ممکن است 3-4 هفته زمان ببرد.
تبخال چشمی در صورتی که به موقع و به طور کامل درمان نشود، میتواند عوارض جدی و ماندگاری برای چشم ایجاد کند. یکی از شایعترین عوارض این بیماری، ایجاد کدورت در قرنیه است. این زخمها میتوانند منجر به تاری دید دائمی شده و حتی نیاز به پیوند قرنیه را اجتنابناپذیر کنند. علاوه بر این، عفونتهای ثانویه باکتریایی یا قارچی نیز ممکن است در چشم ایجاد شده و به عصب بینایی آسیب برسانند.
در موارد شدید حتی تبخالچشمی میتواند منجر به از دست دادن بینایی شود؛ اگرچه این اتفاق در اکثر موارد رخ نمیدهد. نکته قابل توجه این است که برخی افراد ممکن است چندین بار به تبخال چشمی مبتلا شوند و این مسئله احتمال بروز عوارض را افزایش میدهد. به همین دلیل، مراجعه به پزشک و درمان به موقع این بیماری بسیار مهم است.
تبخال چشمی میتواند قسمتهای مختلفی از چشم را تحت تأثیر قرار دهد، اما شایعترین مناطق درگیری، پلکها و قرنیه هستند. تقریباً 90 درصد بزرگسالان تا سن 50 سالگی در معرض تماس با ویروس تبخال قرار میگیرند که میتواند به این مناطق حساس چشم آسیب برساند. پلکها به عنوان اولین خط دفاعی چشم، در صورت تماس با ویروس مستعد ابتلا به تبخال هستند. همچنین، قرنیه به عنوان لایه شفاف روی چشم، به دلیل تماس مستقیم با محیط اطراف، یکی از نواحی پرخطر برای ابتلا به تبخال چشمی محسوب میشود.
تبخال چشمی یک بیماری جدی است که میتواند عوارض جبرانناپذیری برای بینایی ایجاد نماید. در نهایت، تشخیص زودهنگام و مراجعه سریع به پزشک متخصص چشم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. هرگونه تاخیر در درمان میتواند منجر به پیشرفت بیماری و آسیبهای دائمی به چشم شود. اگر علائم این بیماری نظیر قرمزی، سوزش، خارش و ترشحات چشمی را مشاهده کردید، به خصوص در صورتی که این علائم مداوم بودند، حتما به پزشک مراجعه کنید.
انتخاب یک پزشک متخصص با تجربه نیز بسیار مهم است؛ چرا که چشم یکی از حساسترین اعضای بدن است و هرگونه تشخیص یا درمان اشتباه میتواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد. اگر شما به طور مکرر و در فواصل کم (بیش از سالی 5-4 مرتبه) دچار عود تبخالچشمی میشوید، داروهای ضد ویروسی خوراکی با دوز نگهدارنده به مدت یکسال و نیم برای شما تجویز می شوند تا از عود بیماری جلوگیری گردد.
افرادی که سابقه ابتلا به تبخال چشمی دارند، همواره نگران عود مجدد این بیماری هستند. به منظور کاهش احتمال عود، دو راهکار اصلی وجود دارد. اول، مصرف منظم داروهای ضدویروسی است که توسط پزشک تجویز میشوند. این داروها به کنترل ویروس کمک کرده و از فعال شدن مجدد آن جلوگیری میکنند. دوم، محافظت از چشم در برابر نور خورشید است.
نور خورشید یکی از عوامل محرک فعال شدن ویروس تبخال است. بنابراین، استفاده از عینک آفتابی مناسب و کلاه لبهدار، به ویژه در روزهای آفتابی، میتواند بسیار موثر باشد. علاوه بر این، رعایت بهداشت فردی، کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی بدن نیز به پیشگیری از عود تبخالچشمی کمک میکنند.
عدم مراجعه بهموقع به پزشک متخصص چشم و آگاهی نداشتن نسبت به علائم و روشهای درمان تبخال چشمی، منجربه گسترش بسیارسریع بیماری درمیان مردم شده و عوارض جبرانناپذیری به انسان، خصوصا به بافت قرنیه او تحمیل خواهد کرد. التهابات خفیف تا شدید چشمی، عفونتهای مداوم موضعی، کدرشدن قرنیه چشم و احتیاج به پیوند قرنیه در مراحل آخر بیماری از مهمترین عوارض ایجادشده بهدنبال پیشرفت تبخالهای چشمی خواهد بود که میتواند به کوری مطلق هم منجر شود.
همانطور که میدانید عارضههای چشمی متعددی وجود دارد که تبخال چشمی یکی از آنها به شمار میآید. این عارضه چشمی انواع مختلفی دارد که هرکدام از آنها عواقب و درمان مختص خود را دارند. بهترین راهکار برای جلوگیری از ابتلا به آن، خودداری از تماس با افرادی است که دارای این عارضه هستند و همچنین میبایست از لمس و تماس داشتن قسمتهایی از بدن خود که دارای تبخال است، اجتناب نمود.